سرزمین عربستان1
عربستان سرزمين نبوت و ولايت است. هر ساله ميليونها عاشق از دور و نزديك به سوى حرمين مى شتابند تا از بركات اين سرزمين مقدس بهره مند شوند. مسلمانان كشور ما نيز در شمار اين عاشقان دلباخته اند كه براى عزيمت به آن مكان مقدس، سر از پا نمى شناسند.وجود چنين پيوند مستحكمى، ضرورت آگاه شدن از وضعيت و موقعيت اين كشور را ايجاب مى كند.به علاوه در هر بخش يادداشتهاى ديگرى با استفاده از منابع مختلف بويژه از آنچه در فصلنامه ميقات حج بوده، افزوده شده است.   
 جغرافياى طبيعى، انسانى و سياسى
شبه جزيره عربستان در نيمكره شمالى و نيمكره شرقى در جنوب غربى آسيا قرار گرفته است و از هفت واحد سياسى: عربستان سعودى، جمهورى يمن، عمان، امارات متحده عربى، قطر، بحرين و كويت تشكيل شده است. عربستان سعودى با مساحت 690/149/2 كيلومتر مربع از بزرگترين كشورهاى اين شبه جزيره محسوب مى گردد. اين كشور بين خط العرض جغرافيايى 016 الى 032 در شمال خط استوا واقع شده و از شمال به اردن و عراق و از جنوب به جمهورى يمن و عمان و از شرق به كويت، بحرين، قطر و امارات عربى متحده، خليج فارس و از مغرب به درياى سرخ محدود مى شود. طول مرزهاى عربستان سعودى 4532 كيلومتر مربع مى باشد كه با عراق 808 كيلومتر، اردن 742 كيلومتر، كويت 222 كيلومتر، عمان 676 كيلومتر، قطر 40 كيلومتر، امارات عربى متحده 586 كيلومتر و با يمن 458/1 كيلومتر مربع مرز مشترك دارد. پايتخت عربستان سعودى رياض است.
  عوارض طبيعى
عربستان سعودى از نظر جغرافيايى به چهار منطقه تقسيم مى شود:
1 ـ ارتفاعات غربى; كه جبال سروات مى باشد، از خليج عقبه در شمال شروع و تا منطقه حجاز و عسير در جنوب ادامه دارد. مابين اين كوهها و ساحل درياى احمر دشتى قرار گرفته كه به آن تهامه مى گويند.
2 ـ نجد; اين منطقه در مركز شبه جزيره عربستان واقع است و قسمت اعظم شبه جزيره را فرا گرفته است. از جنوب به ربع الخالى، از غرب به حجاز، از شرق به سرزمين احساء و از شمال به عراق و اردن محدود است. اين سرزمين داراى ارتفاع بين 750 تا 1500 متر مى باشد.
3 ـ منطقه احساء; در ساحل شرقى واقع در كرانه هاى خليج فارس قرار گرفته است.
4 ـ مناطق صحراهاى شن زار; كه به سه قسمت تقسيم شده است:
الف) صحراى نفود: در شمال عربستان واقع شده كه هفتاد هزار كيلومتر مربع مساحت دارد و مركب از تپه هاى شن سرخ است.
ب) صحراى دهناء: اين صحرا مابين صحراى ربع الخالى و صحراى نفود قرار گرفته است.
ج) در جنوب صحراى دهناء، بيابان بى آب و علف ديگرى به نام ربع الخالى قرار دارد كه مساحت آن تقريباً 000/480 كيلومتر مربع مى باشد، اين بيابان مابين نجد و عمان و حضر موت قرار گرفته، تا نيم قرن بدون هيچگونه تمدن بشرى و آبادانى بوده است، امّا در حال  حاضر در اين صحرا مقادير فراوانى نفت يافت شده كه شركت نفت آمريكايى آرامكو در اينجا مشغول فعاليت مى باشد. به جز اين دو چهره طبيعى، عربستان به سه ناحيه تقسيم شده است:
1 ـ تهامه; اين سرزمين در ساحل درياى سرخ قرار دارد و تا سرزمين نجران امتداد يافته است. در اين منطقه شدت گرما و آفتاب سوزان زندگى را مشكل نموده است و علت نامگذارى تهامه نيز به همين دليل مى باشد.

2 ـ نجد; اين سرزمين قسمت اعظم شبه جزيره عربستان را فرا گرفته است. از جنوب به ربع الخالى، از غرب به حجاز، از شرق به سرزمين احساء و از شمال به عراق و اردن محدود مى باشد. اين سرزمين داراى ارتفاع بين 750 تا 1500 متر مى باشد و به همين جهت آن را نجد مى گويند " واژه نجد به معناى سرزمين مرتفع مى باشد. "
3 ـ حجاز; اين سرزمين در شمال غربى عربستان سعودى واقع شده است و بيشترين قسمت آن را مناطق كوهستانى تشكيل مى دهد. از شمال به خليج عقبه و از غرب به درياى سرخ و از شرق به نجد و از جنوب به عسير محدود مى شود.
امروزه عربستان به استانهايى چون نجد، حجاز، احساء، تهامه، عَسير و نجران ... تقسيم مى شود كه على رغم اختلاف منطقه و اقليم، همه به وسيله حكمران سعودى اداره مى شود. نجد قلب صحرا و موطن آل سعود و منشأ فرقه وهابى حنبلى است. در شمال نجد، منطقه جبل شَمَّر واقع است كه در نيمه دوم قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم ميدان تاخت و تاز آل رشيد بوده است. در جنوب شرقى جبل شَمَّر، ناحيه قصيم و وادى ذوالرُمَّه و اراضى نجد واقع است. شهرهاى عُنَيْزَه و دِرْعِيَّه و بُرَيْدَه، موطن آل سعود و منشأ فرقه وهابى در نجد است. شهرستان سُدَيْر و شهر مَجمَّعه در جنوب شرقى قصيم مى باشد. آباديهاى نجد عموماً در واحه ها و واديها و شعاب جبال طُوَيْق بنا شده اند. ناحيه وَشْم در جنب وادى مَحْمِل و شهر رياض پايتخت عربستان هر دو در ناحيه عارِض واقعند. حجاز را گاهى استان غربى عربستان مى نامند و شهرهاى مكه و مدينه و يَنْبُع و جدَّه و طائف از بلاد حجاز به شمار مى روند. شهر نظامى جيزان ـ جازان ـ در ناحيه عسير در تهامه و در ساحل درياى سرخ است. اَبْها كه هشت هزار پا از سطح دريا ارتفاع دارد، مركز ناحيه عَسِير خاص، مى باشد و شهر تاريخى نجران در مرز يمن واقع است. اَحْساء و قطيف و ظَهْران(2) و خُبَر و دَمّام در ساحل خليج فارس قرار دارند و اكثريت سكنه آنها شيعى مذهبند. نفت عربستان از اين منطقه استخراج مى شود و عمدتاً از بندر نفتى «رأس التَنوره» و از خليج فارس صادر مى گردد.
2 ـ اين شهرها در منطقه نفت خيز عربستان واقع است و مركز فعاليت شركت «آرامكو» مى باشد.
  اسم عشايرى كه در آنها ساكنند خوانده مى شود. اين تقسيمات حدود مشخصى ندارند بخصوص كه اهالى آنها مرتباً در حال كوچند و نسبت جمعيت اين كشور با مساحت آن از پنج نفر در هر ميل مربع كمتر است. در اين كشور كشاورزى و صنعت عمده اى ـ غير از نفت ـ وجود ندارد و فقط يك عُشر از مجموع اراضى آن قابل زراعت مى باشد.

بنادر مهم
مهمترين بنادر عربستان «جده»، «دمام» و «ينبع» نام دارد كه جده بزرگترين بندر و محل ورود اكثر زوّارِ خانه خدا است. دومين بندر اين شهر دمام و ينبع نزديكترين بندر عربستان به اروپا و آمريكاى شمالى است. جزيره متعلق به عربستان «صنافير» است كه در شمال درياى سرخ و در مدخل جنوبى خليج عقبه قرار گرفته است.

 کلمات جستجو:

فروش فیش حج,سازمان حج و زیارت,سرزمین عربستان,سفر حج,اخبار حج,اخبار از مکه