آماده شدن سفر حج:
يادگيرى و تمرين احكام و مناسك
اداى حقوق واجب
تهذيب نفس و توبه
لوازم سفــر
1 ـ يادگيرى و تمرين احكام و مناسك
يادگيرى احكام شرعى و مناسك حج مهمترين وظيفه زائر است; زيرا او براى انجام عبادتى ره مى سپرد كه اگر صحيح انجام نشود سعى و تلاشش بيهوده و موجب پشيمانى وى خواهد بود.
حال كه زائر پس از انتظار طولانى، توفيق تشرف به حج و عمره را به دست آورده، بيش از هر چيز، بايد به اصل مطلب كه همانا صحت و قبولى اعمال اوست بينديشد.
الف ـ نماز
در اين ميان فراگيرى نماز و اصلاح قرائت و اذكار و صحيح انجام دادن غسل و وضو و ساير مقدمات و مقارنات نماز، از وظايف مهم است; زيرا نماز جزئى است از اعمال عمره و حج، بعلاوه آن كه نماز يك فريضه يوميه همگانى است از اول تكليف تا پايان عمر، براى همه كس در همه حال، در سفر و حضر، سلامت و بيمارى، امن و خوف و ... و تقصير در انجام آن و كوتاهى در يادگيرى احكامش گناهى است نابخشودنى و اگر نماز بدرستى و در قالب احكام مقرره انجام نگيرد و پذيرفته نشود، ساير اعمال نيز قبول نخواهد شد چنانكه در روايات آمده است: «فَإِنْ قُبلَتْ قُبِلَ مَا سِوَاهَا».
بنابراين، قبولى حج و صحت آن منوط به صحت نماز و قبولى آن است و اگر غفلت و بى توجهى به اين وظيفه مهم بشود نه تنها حج وعمره پذيرفته نيست كه در امور خانوادگى و زناشويى نيز عواقب نامطلوبى ببار خواهد آورد.بنابر اين، زائر خانه خدا، بايد قبل از عزيمت، نزد علماى محل يا كسانى ديگر كه نمازشان صحيح است، نماز و احكام مربوط به آن را كنترل كند و اگر اشكالى داشت بطور جدى در رفع و اصلاح آن بكوشد و قبل از عزيمت در جلسات آموزش احكام، نزد روحانى گروه تمرين كند و در طى سفر نيز براى رفع اشكالات بكوشد و به جاى صحبت هاى غير مفيد، با همسفران از احكام و مسائل سخن بگويد و زائران يكديگر را در اصلاح قرائت و حمد و سوره يارى دهند.
ب ـ مناسك حج و عمره
آشنايى با مناسك حج و عمره از ديگر وظايف شرعى و مقدماتى زائر است.
چه از طريق خواندن كتاب مناسك، طبق فتواى مرجع تقليد خود كه بايد از قبل مشخص كرده باشد، و چه از طريق شركت در جلسات آموزشى كه پيش از حركت طى چند هفته تشكيل مى شود. در اين مرحله تصوير كلّى حج و عمره، آداب احرام; يعنى «پوشيدن لباس مخصوص، نيّت و تلبيه» و احكام آن و نيز محرّمات بيست و چهارگانه احرام و دعاهاى مربوطه شايان توجه است و نيز يادگيرى «عمره تمتع» و اركان آن: «احرام، طواف، نماز طواف، سعى و تقصير» و «عمره مفرده» كه علاوه بر اينها «طواف نساء و نماز طواف نساء» دارد و جزئيات احكام و دعاهاى مربوطه ديگر، و نيز اعمال «حج تمتع» شامل: «احرام در مكه، وقوف به عرفات، وقوف به مشعر، رمى جمره عقبه در منا، قربانى، حلق، مبيت در منا در شبهاى يازدهم و دوازدهم و رمى جمرات در روزهاى آن»، و سپس «اعمال مكه» شامل: «طواف، نماز طواف، سعى صفا و مروه، طواف نساء و نماز آن»، و احكامى كه هر يك دارد. (بعلاوه وظايف اخلاقى كه خواهد آمد.)
اينها اصول اوليه مناسك است كه بايد زائر جزئيات و فروع آن را بداند و بخواند و با حضور روحانى گروه تكرار كند و در عمل نيز با پيروى روحانى و راهنمايان خود، در حسن انجامش بكوشد. تجربه نشان داده است كه كوتاهى در فراگيرى مناسك و يا تكروى در انجام آنها، مشكلاتى براى زائر بوجود آورده كه پس از مراجعت به وطن، متوجه آن شده و قابل جبران نبوده است.
2 ـ اداى حقوق واجب
حج و عمره و هيچ عبادت ديگر، با مال حرام پذيرفته نيست و اصولا يك مسلمان بويژه زائر خانه خدا و قبر پيامبر(صلى الله عليه وآله) را نمى سزد مال و دارائيش به حرام آلوده باشد. بنابر اين اگر زائر تا كنون پايبند وجوهات شرعيه نبوده، حتماً به عالم و فقيهى رجوع كند و واجبات مالى خود را از آغاز اشتغال و درآمد، حساب كند و خمس يا زكات يا نذورات و صدقات واجب ديگر را كه بر ذمّه اوست بپردازد و اگر تعهّدى در پرداخت نمود، بعداً خود را به پرداخت آن ملزم بداند كه در توقيع شريف حضرت مهدى ـ عجل الله تعالى فرجه ـ آمده است:
«لَعْنَةُ اللهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ عَلَى مَنْ أَكَلَ مِنْ مَالِنَا دِرْهَماً حَرَاماً».(1)
«لعنت خدا و ملائكه و تمام مردم بر كسى باد كه يك درهم از مال ما را به حرام بخورد.»
همچنين حقوق واجب خلق و حق الناس و مطالبات و ديون را بپردازد و از صاحبان حقوق حلّيت بخواهد و مال خود را اگر به حرام، ربا، غصب يا رشوه و حق الناس آلوده بود، در اصلاح آن بكوشد و از خداوند معذرت خواهى كرده و توبه نمايد و تكليف مطالبات و بدهى هاى خود را روشن كند و صاحبان حق را نيز به هر گونه كه ممكن است راضى نمايد و بهتر آن كه وصيت نامه اى بنويسد.اگر زائر با كسى كدورتى داشته و يا كسانى از او ناراضى بوده اند و به دلائل اخلاقى و غير آن، مديون ديگران است بايد قبل از عزيمت، در اصلاح آنها همت گمارد. حقوق اخلاقى پدر و مادر، همسر، خويشاوندان، همسايگان، شريك و ساير مسلمانان از اين موارد است. اگر از كسى غيبتى كرده يا به او تهمتى زده و يا كينه و عداوتى در دلش بوده، خود را از آلودگى آن پاكيزه كند و از ذمّه آن بدر آورد; زيرا حقوق منحصر به مسائل مالى نيست و مسائل اخلاقى اگر مهمتر نباشد دست كمى ندارد.امام صادق(عليه السلام) در حديث «مصباح الشريعه» كه
بعداً خواهد آمد، با اشاره به اداى حقوق خلقمى فرمايد:«وَ اخْرُجْ مِنْ حُقُوق تَلْزِمُكَ مِنْ جِهَةِ الْمَخْلُوقِينَ».
(حال كه عزم حج دارى) «حقوقى راكه ازناحيه خلق بر ذمه توست ادا كن و از ذمه آنها بدر آى.»
3 ـ تهذيب نفس و توبه
زائر گرامى! بدان كه سفر مهمى را در پيش دارى، مى خواهى به مهمانى خداوند بروى. حج هجرت الى الله است و وارد شدن در محضر دوست. براى اين مهمانى بزرگ بايد خود را مهيا و روح خود را مصفا كنى و هفته ها پيش از عزيمت، با مراقبتهاى اخلاقى لازم و مجاهده و خودسازى، در تهذيب نفس بكوشى تا شايسته چنين ضيافت روحانى شوى، چشم و گوش و دست و زبان خود را از گناه مصون دارى و از گناهان گذشته توبه و استغفار كنى و با عبادت و رياضت و نماز بيشتر و تلاوت قرآن و دعاهاى مأثوره و تفكر و تأمل خود را پيرايش نموده و آرايش معنوى بدهى و در حفظ ظاهر و چهره ايمانى اهتمام ورزى تا شايستگى تشرف به حضور حق را پيدا كنى و لايق زيارت رسول الله و ائمه طاهرين شوى و از عبادات خود لذت ببرى و با عمل مقبول و سعى مشكور برگردى. على(عليه السلام) مى فرمايد:
«كَيْفَ يَجِدُلَذَّةَ الْعِبَادَةِ مَنْ لا يَصُومُ عَنِ الْهَوَى» «كسى كه از هواى نفس خوددارى و امساك نورزد، چگونه لذت عبادت را دريابد؟»عراقى گويد:به طواف كعبه رفتم به حرم رهم ندادند *** كه برونِ در چه كردى كه درون خانه آيى در اين خصوص شايسته است، روحانيون محترم كاروانها گفتار امام سجاد(عليه السلام) با شبلى را براى زائران بيان كنند كه بسيار مفيد و آموزنده است و همچنين سخنان امير مؤمنان(عليه السلام) را در نهج البلاغه و بيانات امام صادق(عليه السلام) و امام رضا(عليه السلام) را در علل الشرائع و وسائل الشيعه و ساير كتب حديث كه گنجينه هاى پربهايى است.
4 ـ لوازم سفر
در سفر حج و عمره نمى توان همه امكانات را همراه داشت و لذا بايد به لوازم ضرورى بسنده كرد; بخشى از لوازم و امكانات اين سفر بوسيله سازمان حج و زيارت، كاروان ها و هيأت پزشكى تهيه و تأمين مى شود و بخشى ديگر را شخص زائر بايد براى خود تدارك كند كه موارد آن بوسيله مدير كاروان و از طريق جزوات آموزشى به اطلاع زائران مى رسد.
کلمات جستجو:
فروش فیش حج,اخبار حج,سازمان حج و زیارت,سفر حج,فیش حج,لوازم سفر به مکه