تفاوت حج و فيش حج

حج چیست؟

حج، یکی از فریضه های دینی اسلامی است. مسلمانان در دهه ی اول ماه ذی الحجه، به شهر مکه و مسجد الحرام رفته و اعمال خاصی را با عنوان مناسک حج به جا می آورند. بر هر فرد مسلمان واجب است تا در طول زندگی خویش؛ در صورت داشتن شرایط لازمی که در ادامه به توضیح آن می پردازیم، حداقل یک بار نسبت به انجام  زیارت حج اقدام نماید. بنابراین هر ساله تعداد کثیری از مسلمانان برای ادای زیارت حج، اقدام به تهیه فیش حج می کنند. در واقع حج، رفتن به درگاه خدا و طلب آمرزش بسیار از اوست؛ که دارای ثواب بسیاری است. تقاضای استغفار از خداوند متعال، برای پاک شدن از تمامی گناهان از مهم ترین دلایل حج است. تمامی گناهان افراد، پس از انجام مناسک حج بخشیده و پاک می شوند، در این هنگام، فرد مکلف، همچون فردی تازه به بلوغ رسیده می باشد و عاری از هرگونه گناه و زشتی است. در زمان انجام مناسک حج، افراد به دلیل تحمل سختی های فراوانی از جمله سفر طولانی در میان دره و دشت و صحرا، احساس نزدیکی بیشتری را به خدا احساس می کند. افراد در این زمان به بالاترین میزان خضوع و فروتنی دست می یابند. مناسک حج، موجب به نفع و موفقیت رسیدن تمامی افراد در تمامی جهان می گردد، چه افرادی که به سفر حج رفته اند و چه افرادی که به سفر حج نرفته اند، در هر جایگاه و مقام ومنزلت.

آیا انجام حج واجب است؟

انجام حج در صورتی که افراد دارای شرایطی خاص باشند بر آن ها واجب می گردد. که در رابطه با این شرایط، در ادامه به بحث می پردازیم. احکام اسلامی به دسته ی اصلی و فرعی تقسیم می شوند. احکام اصلی عبارتند از توحید، معاد، نبوت، عدل و امامت و احکام فرعی، روزه، حج، نماز، زکات، خمس و جهاد را شامل می شود. بنابر این فریضه ی حج یک فرضیه فرعی دینی است.

انواع حج:

حج، که در واقع میثاقی با خداوند است؛ به سه دسته تقسیم می شود:

• حج تمتع
• حج قِران
• حج اِفراد

حج تمتع بر افرادی واجب است که فاصله محل سکونت آن ها با مکه، بیشتر از 90 کیلومتر باشد. حج قران و افراد، حجی مختص به افراد ساکن مکه و یا افرادی است که فاصله محل سکونتشان با مکه، کمتر از 90 کیلومتر باشد.

در چه صورت فرد شرایط انجام حج را دارد؟

در صورتی که فرد مسلمان دارای شرایط استطاعت باشد بر او واجب است که یک بار در طول عمر خود به انجام حج بپردازد و تکرار دفعات دیگر حج بر آن فرد، مستحب است.

حال این سوال پیش می آید که استطاعت حج به چه معناست؟

 استطاعت حج در واقع داشتن شرایط مناسب و توانایی‌های لازم افراد برای تهیه فيش مکه و سفر به مکه است.

 این استطاعت دارای چهار بُعد است، که عبارتند از:

•  استطاعت مالی
•  استطاعت امنیتی
• استطاعت سلامت جسمانی
• استطاعت زمانی

استطاعت مالی: استطاعت مالی شرایطی است که فرد بتواند تمامی هزینه های مربوط به سفر حج را به آسانی و بدون اینکه به دردسر بیفتد متحمل شود. اگر شرایط غیر از این باشد فرد استطاعت مالی نداشته و سفر حج برو با واجب نیست. در بعد استطاعت مالی این سوال پیش می‌آید که آیا فرد امکان قرض گرفتن هزینه سفر حج را دارد یا خیر؟ قرض گرفتن پول برای سفر حج در صورتی امکان پذیر است که فرد استطاعت مالی داشته باشد اما در زمان تهیه فیش‌حج امکان استفاده از آن ها را نداشته باشد. بنابراین در این زمان قرض گرفتن هزینه خرید فیش حج بلامانع است. و یا در زمانی فرد شرایط قرض گرفتن هزینه ی تهیه قبض حج و سفر حج را دارد که در هنگام باز پرداخت قرض دچار مشکلی نشود و باز پرداخت به آسانی و بدون دردسر صورت گیرد. اگر شخصی در زمانی دارای استطاعت مالی باشد، و در آن زمان اقدام به تهیه بليط حج و سفر حج نکند، و پس از مدتی استطاعت مالی خود را از دست داده و دیگر توانایی تهیه فیش حج و سفر مکه را نداشته باشد؛ این سفر واجب است. در این زمان فرد می بایست تا به هر صورت هزینه ی سفر و فیش حج را تهیه نماید. چرا که فرد در زمان استطاعت مالی از این عمل خودداری کرده است. بنابراین باید هزینه سفر را تهیه کرده و اقدام به انجام آن کند.

استطاعت امنیتی: در صورتی که سفر حج امنیت و جان مسافر را به خطر بیندازد فرد استطاعت امنیتی ندارد و نمی‌تواند حج را به جا بیاورد.

استطاعت سلامت جسمانی: استطاعت سلامت جسمانی زمانی صورت می پذیرد که فرد توانایی انجام مناسک حج را داشته‌باشد، در این صورت فرد دارای عدم استطاعت سلامت جسمانی است و حج بر او واجب نمی باشد.

استطاعت زمانی: استطاعت زمانی، زمانی صورت می گیرد که فرد زمان و وقت کافی را برای انجام مناسک حج باشد.

همانطور که گفته شد، ظرفیت افرادی که هر ساله به سفر حج فرستاده می‌شود محدود است و افراد مشتاق، باید سالهای طولانی را در انتظار باشند طرح زمان افرادی که دارای توانایی مالی بالایی هستند می‌توانند با پرداخت هزینه‌ها و پولی بیشتر، از منتظر ماندن و انتظار جلوگیری کنند. انجام این کار چون از لحاظ قانونی بلامانع  است

از لحاظ شرعی نیز ایرادی بر آن وارد نیست.

تفاوت حج تمتع با عمره تمتع:

افراد در ابتدا باید به انجام عمره ی تمتع و سپس به انجام حج تمتع بپردازند.

اعمال حج عمره به ترتیب عبارتند از:

• احرام در منطقه ای که برای احرام مشخص شده باشد
•  طواف خانه ی خدا
• ادا و بجا آوردن نماز طواف
• انجام احکام مربوطه در بین صفا و مروه
• تراشیدن موی سر

اعمالی که پس از دریافت فیش حج باید صورت گیرد:

•  احرام بستن در مکه
• متوقف شدن در روز نهم ذی الحجه تا هنگام غروب در عرفات
• توقف در شب دهم ذی الحجه تا هنگام طلوع خورشید صبح یازدهم دی الحجه در مشعرالحرام
• سنگ انداختن در روز عید قربان به جمره عقبه
• قربانی کردن گوسفندان
• تراسیدن سر به طور کامل
• طواف خانه ی خدا
• انجام اعمال و احکام اسلامی مربوطه در میان صفا و مروه
•  طواف نسا و نماز آن
• انجام واجبات روز های تشریق

فیش حج چیست؟

 اکنون مهمترین سوالی که در اینجا مطرح است این است که فیش حج چیست؟ و چه کاربردی دارد؟

فیش حج؛ مدرکی است که نشان دهنده ثبت نام فرد برای حج می باشد. در تعریف کلی تر؛ در واقع، فیش حج در برابر پرداخت هزینه حج، از طرف سازمان حج و زیارت به ثبت‌ نام کنندگان داده می‌شود، که به منظور رسید پرداخت هزینه است. فیش حج  قبض واریزی بانک، برای بانک‌های ملت یا بانک ملی است و نوع فیش حج می تواند؛ فیش حج تمتع و یا فیش حج عمره باشد. روی فیش؛ عبارت: قبض سپرده گذاری عمره یا تمتع نوشته شده است؛ که از همین، رو فیش حج خوانده می‌شود. تعداد افرادی که متقاضی و مشتاق سفر و زیارت حج هستند بسیار است، و در عین حال هر ساله تعداد محدودی از افراد برای انجام حج پذیرفته می شود. بنابراین افراد بسیاری مجبورند تا سال های زیادی را در نوبت، منتظر بمانند. در این پروسه طولانی، افرادی که توانایی مالی بالایی دارند می‌توانند به جای انتظارهای طولانی مدت، فیش حج خود را از فیش‌های حج موجود در بازار آزاد تهیه کنند.

این فیش‌های حج موجود در بازار آزاد را بر اساس عوامل مختلف قیمت گذاری می کنند.

که این عوامل عبارتند از:

• سال اعزام به حج
• هزینه ثبت نام سازمان حج و زیارت
• قیمت دلار

سال اعزام به حج:

 یکی از اصلی ترین عواملی که در قیمت فیش حج مهم ترین اثر را دارد، سال اعزام به حج است. سال اعزام به حج بر روی فیش ثبت شده است. هر چه سال اعزام نزدیک‌تر باشد؛ قیمت فیش حج بالاتر، و هرچه سال اعزام دورتر باشد؛ هزینه و قیمت فیش حج کمتر و پایین تر است.

هزینه ثبت نام سازمان حج و زیارت:

 سازمان حج و زیارت یک سازمان دولتی است که برنامه‌ریزی های سفر حج را انجام می دهد. این سازمان دولتی هر ساله مبلغی را برای سفر حج تعیین می‌کند که میزان این هزینه سالانه تغییر می کند. و روی هزینه ی تهیه فیش حج اثر دارد.

قیمت دلار:

مهمترین عامل اثر گذار در تعیین قیمت فیش حج، قیمت دلار است. در واقع؛ قیمت دلار با قیمت فیش حج رابطه مستقیم دارد و بالا رفتن قیمت دلار موجب بالا رفتن قیمت فیش حج نیز می گردد. به همین علت تعداد کسانی که توانایی خرید فیش حج را دارند کاهش می‌یابد و متقاضیانش کم می‌شوند.

خرید و فروش فیش حج در بازار آزاد:

در چه شرایطی خرید و فروش فیش حج صورت می گیرد؟

 انتقال فیش حج باید در صورتی انجام شود که خرید و فروش آن از منظر قانونی ایرادی نداشته باشد. و همچنین باید به این نکته دقت داشته باشند که قیمت تعیین شده برای فروش فیش حج، حتماً باید به توافق کامل طرفین باشد.  در صورتی که صاحب فیش حج به رحمت خدا برود؛ وراث شخص مرحوم با قیمت برابر با قیمت فیش های حج روز، می توانند آن را به فروش برسانند. ممکن است فردی در زمان و شرایطی اقدام به تهیه و خرید فیش حج نمایند که در آن زمان از شرایط مالی بالا و خوب برخوردار بوده باشد، ولی در زمان سررسید؛ استطاعت مالی کافی را نداشته باشد. بنابراین می تواند دست به فروش فیش حج خود زده و هزینه دریافتی را در امور دیگری که به آن ها نیازمند است صرف کند.

انتقال فیش حج:

انتقال فیش حج از شخصی به شخص دیگر: برای خرید فیش حج، ابتدا باید در سایت های مربوط به خرید و فروش فیش، فرد یا افراد فروشنده فیش را پیدا کرده و با آنها به معامله بپردازید و در واقع بر سر قیمت فیش حج به یک توافق دو طرف برسید.  سپس باید به همراه شخص فروشنده به محضر مراجعه کنید تا فیش حج را به صورت قانونی به شما انتقال بدهند. پس از انجام امور محضری، باید به سازمان حج و زیارت مراجعه کنید تا سازمان حج و زیارت با توجه به عملیات محضری انجام شده از طریق سیستم ها و سایت مربوطه، انتقال فیش و نام شما را انجام دهد و فیش به طور رسمی به نام شما منتقل شود.

دلالان فیش حج:

دلالان خرید و فروش فیش های حج، از سه روش به تبلیغات خرید و فروش فیش های حج می پردازند.

روش اول که ساده ترین و ابتدایی ترین راه است، چسباندن آگهی های تبلیغاتی روی دیوار های سطح شهر است.

دومین روش، فرستادن پیامک های انبوه به مردم

و روش آخر تبلیغ در شبکه های مجازی مانند کانال های تلگرامی و ... است.

نکاتی مهم در رابطه با خرید و فروش فیش حج:

در هنگام فروش فیش حج باید توجه داشته باشید که همه ی افرادی که برای خرید با شما تماس برقرار می کنند، خریداران واقعی فیش حج نیستند که این را از سوالات نا معقولی که می پرسند به راحتی می توانید متوجه شوید. در مقابل باید دقت داشته باشید که تمامی اگهی هایی که مبنی بر فروش فیش حج که با آن ها بر خورد می کنید معتبر نبوده و برخی از آن ها مربوط به دلالان است. فروشندگان واقعی دارای مجوز از سازمان حج و زیارت اند. تهیه ی این فیش های حج از دلالان، علاوه بر اینکه با قیمتی بسیار بالا صورت می گیرد، غیر قانونی نیز می باشد.  همانطور که ذکر شد؛ خرید و فروش فیش حج تنها با نظارت و اجازه ی کامل سازمان حج و زیارت امکان پذیر و قانونی است. در تمامی مراحل انتقال مالکیت فیش حج از سوی فروشنده به خریدار؛ برای جلوگیری از کلاهبرداری ها، فروشنده ی فیش باید همراه و در کنار خریدار قرار گیرد. قیمت خرید فیش، باید معقول و مورد توافق طرفین باشد. هر فرد فروشنده ی فیش تمتع تنها یک بار اجازه و حق انتقال مالکیت فیش حج را دارد، و انجام این کار برای دفعات بعد تنها با صدور مجوز از سوی سازمان حج و زیارت امکان پذیر است./

کلمات کليدی:

فيش حج, حج, قیمت فیش حج, خرید فیش مکه, فروش بلیط مکه, قیمت حج, حج تمتع